Tuesday, November 19, 2024

Κοραής Αδαμάντιος (Σμύρνη 1748 - Παρίσι 1833). Διδάσκαλος του Γένους, πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Διαπρεπής φιλόλογος και ιατροφιλόσοφος. Εξέδωσε πολλά γλωσσικά, φιλολογικά και παιδαγωγικά έργα. Με τη διαθήκη του άφησε χιλιάδες σπάνια βιβλία, καθώς και προσωπικά αντικείμενα στη Βιβλιοθήκη της Χίου, η οποία υπήρξε δικό του μεγαλόπνοο δημιούργημα

Γεννήθηκε από ευγενείς και ευσεβείς γονείς το 1776 στη συνοικία Καπέλλα της πόλεως της Χίου. Είχε από μικρός μεγάλη αγάπη και κλίση στα μαθηματικά. Μετά την περάτωση των εγκύκλιων σπουδών του, το 1803 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 27 ετών. Εκεί εισήχθη στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στο Φανάρι. Ο προϊστάμενος της σχολής Δωρόθεος Πρώϊος τον διόρισε βιβλιοφύλακα της Σχολής λόγω της μεγάλης του επιμέλειας και ικανότητας και μετέπειτα του ανάθεσε τη διδασκαλία των μαθηματικών. Μετά την αποχώρηση του Πρώϊου από την σχολαρχεία τον διαδέχθηκε ο Πλάτωνας, για δύο όμως μόνο χρόνια. Το 1817 έλαβε τον τρίτο βαθμό της ιεροσύνης και επέστρεψε στη γενέτειρά του τη Χίο. Εκεί εργάστηκε με μεγάλο ζήλο για την μόρφωση του κλήρου και του λαού καθώς και την τόνωση του εθνικού τους φρονήματος. Με την έναρξη της Επανάστασης η Χίος, που έχαιρε πολλών προνομίων υπό των Οθωμανών, δεν συντάχθηκε με τον υπόλοιπο Ελληνισμό στον αγώνα κατά του Τούρκικου ζυγού. Παρόλα αυτά όμως όταν εμφανίστηκε στα παράλιά του νησιού ελληνικός στόλος, οι Τούρκοι κράτησαν ομήρους τους άρχοντες της Χίου και τους φυλάκισαν στο φρούριο μαζί με τον μητροπολίτη Πλ. Φραγκιάδη. Όλοι οι κρατούμενοι απαγχονίστηκαν μετά από πολύμηνη κράτηση στις 23 Απριλίου (5 Μαΐου) 1822.

Αρχαίος Έλληνας επικός ποιητής, ο μεγαλύτερος από τους ποιητές όλων των αιώνων, με τον οποίο αρχίζει η έντεχνη ελληνική και ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Οι πληροφορίες που έχουμε για τον Όμηρο είναι ελάχιστες και ασαφείς. Τον τόπο γέννησής του διεκδικούν πολλές πόλεις όπως μας πληροφορούν οι δύο αυτοί εξάμετροι: Επτά πόλεις μάρνανται σοφήν διά ρίζαν Ομήρου, Κύμη, Χίος, Κολοφών, Σμύρνη, Πύλος, Άργος, Αθήνη. Πιο πιθανή πατρίδα του όμως θεωρείται η Σμύρνη, αιολική αποικία, που αργότερα προστέθηκε στην ιωνική συμπολιτεία. Άγνωστο είναι το πότε έζησε ο Όμηρος. Ο ίδιος αφήνει να εννοηθεί στα ποιήματά του ότι έζησε πολύ αργότερα από τα Τρωικά. Γιατί συχνά λέει ότι οι ήρωες των Τρωικών ήταν κατά πολύ ανώτεροι από τους σύγχρονούς του στην ανδρεία και τη ρώμη. Κατά τον Ηρόδοτο, ο Όμηρος έζησε 400 χρόνια νωρίτερα απ' αυτόν και, σύμφωνα με τη μαρτυρία αυτή, πρέπει να έζησε κατά τα μέσα του 9ου αι. π.Χ. Χαρακτηριστικό της τέχνης του Όμηρου είναι ότι τα έπη του, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, έχουν αρχή, μέση και τέλος και ότι, με τα αλλεπάλληλα επεισόδια, ο ποιητής κρατά αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του ακροατή μέχρι το τέλος. Το έργο του Ομήρου χαρακτηρίζεται από το λεκτικό του πλούτο, που δεν απαντά σε κανένα άλλο ποίημα ή πεζό σύγγραμμα. Ο Όμηρος αποδεικνύεται βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής και ασύγκριτος παρατηρητής της φύσης και του κόσμου. Ο θαυμασμός για τα έπη του Όμηρου διατηρήθηκε αμείωτος από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας, γι' αυτό και διδάσκεται σ' όλα τα σχολεία της Ευρώπης, ως ο μεγαλύτερος ποιητής και παιδαγωγός των αιώνων.

Η Δόξα του γλύπτη Γιάννη Παππά (1913-2005). Στο έργο αυτό του Γιάννη Παππά είναι εμφανής η τάση για αφαίρεση, για το μνημειακό και το απέριττο. Η σκεπτόμενη και θλιμμένη Δόξα, είναι ένα αντιπολεμικό έργο που θέλει να δείξει ότι από τους πολέμους και τις σφαγές δεν βγαίνουμε ποτέ νικητές. Το έργο παραγγέλθηκε το 1976 και παραδόθηκε το1978.

Αδαμάντιος Κοραής Μητροπολίτης
Πλάτωνας Φραγκιάδης 		Όμηρος

Άγαλμα της Ελευθερίας

Hρώο Πεσόντων (οδός Χιόνης και Δημοκρατίας) με επιγραφή: ΤΟΙΣ ΕΝ ΠΟΛΕΜΟΙΣ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΘΑΝΟΥΣΙ ΧΙΟΙΣ ΗΡΩΣΙ ΧΡΗΣΤΟΙΣ ΜΝΗΜΗΣ ΑΙΩΝΙΟΥ ΧΑΡΙΝ

Γεννήθηκε στην Αρκαδία. Υπήρξε άριστος μαθητής με ιδιαίτερη κλίση στα ελληνικά. Πολέμησε στα βουνά της Αλβανίας τους Ιταλούς όπου και διακρίθηκε. Προτάθηκε για την απονομή χρυσού αριστείου ανδρείας. Φοίτησε στη Σχολή Εφέδρων στη Καβάλα και μετά μεταφέρθηκε στην Κρήτη όπου ανδραγάθησε επανειλημμένα. Με την κατάληψη της Κρήτης κατόρθωσε να επιβιβαστεί σε ένα συμμαχικό πλοίο και να φτάσει στην Μέση Ανατολή. Έλαβε μέρος σε αλλεπάλληλες μάχες στην έρημο και στο Ελ Αλαμέιν φανέρωσε όλες τις πολεμικές του αρετές. Λόγω του απαράμιλλου θάρρους του, της αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας του επιλέχθηκε ώστε να εκπαιδευτεί στη σχολή της Χάιφας ειδική στην εκπαίδευση μυστικών πρακτόρων. Του ανατέθηκαν αμέτρητες μυστικές αποστολές τις οποίες έφερε όλες σε πέρας με επιτυχία. Δυστυχώς το νήμα της ζωής του έμελε να κοπεί στη Χίο όπου είχε σταλεί για μία ακόμη μυστική υπηρεσία μεγάλης σπουδαιότητας. Την ανακάλυψη και καταστροφή της πιο σημαντικής βάσης κατασκοπείας και αντικατασκοπίας των Γερμανών σε ολόκληρο το κατεχόμενο Αιγαίο που έδρευε στο νησί. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1944, λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση, σκοτώθηκε στην οδό Αγίου Συμεών της πόλης της Χίου από εχθρικά πυρά κατόπιν προδοσίας ♦ Γιάννη Β. Ιωαννίδη, Ιάσων Καλαμπόκας ο θρυλικός ήρωας, Αθήνα 1973

Ο Ιωάννης Φατούρος από τα Θυμιανά ήταν από τους γενναίους πολεμιστές, μαζί με τον Κωνσταντίνο Μονογιό και μερικούς άλλους που έφεραν όπλα και υπερασπίστηκαν μέχρι θανάτου τα περίπου 3000 γυναικόπαιδα από το Νεοχώρι, τα Θυμιανά και τον Κάμπο που κλείστηκαν στο μοναστήρι του Αγίου Μηνά για να αποφύγουν τη μανία των Τούρκων. Τελικά όλοι σφαγιάστηκαν στις 2 Απριλίου 1822, ανήμερα το Πάσχα

Ιωακείμ Στρουμπής (1880-1950). Γεννήθηκε στα Θυμιανά της Χίου το 1880. Το κατά κόσμον όνομα του ήταν Χριστόφορος. Χειροτονήθηκε διάκονος στο Ναό του Αγίου Ιωάννου των Χίων, στο Γαλατά, όπου και πήρε το εκκλησιαστικό όνομα Ιωακείμ. Ένα χρόνο μετά, το 1904, αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Υπηρέτησε ως Αρχιδιάκονος στη Μητρόπολη Λήμνου κι έπειτα ως Πρωτοσύγκελος στη Ρόδο. Το 1911 εκλέχτηκε Επίσκοπος Αρδαμερίου Χαλκιδικής. Οπαδός και φίλος του Ελευθερίου Βενιζέλου, στήριξε ενεργά το κίνημα της Θεσσαλονίκης του 1916. Υπήρξε μεγάλος πατριώτης, ζηλωτής, με πλούσια εθνική, αντιστασιακή και κοινωνική-προνοιακή δράση. Το 1924 εκλέγεται Μητροπολίτης Καρδαμύλων και στη συνέχεια, το 1933, Μητροπολίτης Χίου. Η θητεία του κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά και των χρόνων της μισαλλοδοξίας που ακολούθησαν, χαρακτηρίστηκε από ηρωική προσφορά και σπουδαίο κοινωνικό έργο. Προσχωρεί στο τοπικό ΕΑΜ, συνεργάζεται με τον ήρωα της Εθνικής Αντίστασης Ιάσωνα Καλαμπόκα, ενώ αγωνίζεται με πάθος για την ανακούφιση των φτωχών και των αδυνάτων. Η δράση του όμως αυτή είχε σαν αποτέλεσμα στην περίοδο του Εμφυλίου (περί το 1945-46), να συκοφαντηθεί από κάποιους εθνικόφρονες της εποχής για να υποστεί στη συνέχεια τις διώξεις του κράτους ως «φιλοκομμουνιστής». Σε μια δίκη-παρωδία το 1946, με πρωταγωνιστή τον τότε Αρχιεπίσκοπο και Αντιβασιλέα Δαμασκηνό τιμωρήθηκε με έκπτωση από το μητροπολιτικό του θρόνο. Πικραμένος από τη στάση της επίσημης Εκκλησίας απέναντί του, ο Ιωακείμ «εκοιμήθη πάμπτωχος» στις 28 Μαρτίου 1950 και θάφτηκε στο προαύλιο της εκκλησίας του χωριού του. Στις μέρες μας γίνονται προσπάθειες για την ηθική του αποκατάσταση από τη σημερινή ηγεσία της Εκκλησίας της Ελλάδας

Ηρώο Πεσόντων Ιάσων Ι. Καλαμπόκας Ιωάννης Φατούρος Μητροπολίτης Χίου
Ιωακείμ Στρουμπής

Προτομή στο νεκροταφείο Αγίου Ιωάννη Βαπτιστού

Χίων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941-44 ♦ Μνήμης αφιέρωμα, γλύπτης Γιάννης Κουτσουράδης 1987

Ιωάννης Ηλ. Παπαλάς

Ο Παύλος Κουντουριώτης (Απρίλιος 1855 - 22 Αυγούστου 1935) ήταν ναύαρχος του Βασιλικού ναυτικού, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Β΄ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Συμμετείχε στην κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως μέλος της τριανδρίας (Δαγκλής-Βενιζέλος-Κουντουριώτης) και διετέλεσε δύο φορές Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Γεννήθηκε στην Ύδρα και καταγόταν από την αρχοντική ναυτική οικογένεια Κουντουριώτη. Ήταν εγγονός του πρώην πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου Κουντουριώτη. Ακολουθώντας την ναυτική παράδοση της οικογένειας το 1875 κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό. Το 1886 συμμετείχε ως υποπλοίαρχος σε ναυτικές επιχειρήσεις στην Πρέβεζα καθώς και σε αυτές στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897, με τον βαθμό του πλωτάρχη. Το 1908 έγινε υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και τον επόμενο χρόνο προήχθη σε πλοίαρχο. Με την έκρηξη των Βαλκανικών πολέμων προήχθη σε υποναύαρχο ενώ στις 16 Απριλίου του 1912 έγινε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου του 1912. Στη συνέχεια γίνεται αρχηγός του στόλου του Αιγαίου και αναλαμβάνει δράση. Ως κυβερνήτης του θωρηκτού «Αβέρωφ» καταλαμβάνει την Λήμνο ενώ τις επόμενες μέρες ακολουθούν οι Θάσος, Ίμβρος, Τένεδος, Ψαρά, Άγιος Ευστράτιος και Σαμοθράκη. Μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου είχε κατορθώσει να ελευθερώσει όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης και της Χίου. Με το θωρηκτό «Αβέρωφ» συμμετείχε σε δύο ναυμαχίες, σε αυτή της Έλλης και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913). Οι επιτυχημένοι χειρισμοί του ανάγκασαν τον τουρκικό στόλο να αποσυρθεί στα Δαρδανέλια. Με τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, ο Κουντουριώτης προήχθη σε αντιναύαρχο. Το 1917 ανέλαβε για ακόμη μια φορά το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Ναυτικών και την ίδια χρονιά αποστρατεύθηκε με το βαθμό του ναυάρχου. Ως πρόσωπο μεγάλου κύρους και ευρείας αποδοχής εξελέγη προσωρινά πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1926 όταν και παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για τη δικτατορία του στρατηγού Θεόδωρου Πάγκαλου. Στις 4 Ιουνίου 1929 επανεξελέγη στο αξίωμα του Προέδρου από τη Βουλή και τη Γερουσία, αλλά παραιτήθηκε οριστικά αυτή την φορά, το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, για λόγους υγείας. Απεβίωσε στις 22 Αυγούστου 1935 στο Παλαιό Φάληρο.

 Προτομή στο νεκροταφείο
Αγίου Ιωάννη Βαπτιστού

 Χίων Αγωνιστών
Εθνικής Αντίστασης 1941-44

Ιωάννης Ηλ. Παπαλάς

 Ναύαρχος
Παύλος Κουντουριώτης

Μαδιάς Γεώργιος (1878-1950). Διετέλεσε διευθυντής του Γυμνασίου Αρρένων Χίου από το 1933. Η δεκαεξάχρονη θητεία του συνέπεσε με τη δικτατορία του Μεταξά, τη Γερμανική Κατοχή και τα πρώτα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου

Άμαντος Κων/νος (1874-1960). Βυζαντινολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακαδημαϊκός. Γεννήθηκε στο χωριό Ζυφιάς της Χίου. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση και στη σύνταξη του Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας. Χρημάτισε υπουργός Παιδείας με την κυβέρνηση Πλαστήρα και υπέβαλε νομοσχέδιο για την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στα σχολεία. Έγραψε πολλές μελέτες επάνω σε γλωσσικά, λαογραφικά, ιστορικά και άλλα θέματα. Ήταν δωρητής της Βιβλιοθήκης Κοραή

Συγγρός Ανδρέας (1830- Αθήνα 1899). Από τους κορυφαίους ευεργέτες του έθνους και της Χίου, χιακής καταγωγής. Διέθεσε όλη του την περιουσία για την ανέγερση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και την ανακούφιση των κοινωνικά αδύνατων. Ασχολήθηκε με τραπεζικές, χρηματιστηριακές, μεταλλευτικές και άλλες επιχειρήσεις. Διακρίθηκε σαν οικονομολόγος και πολιτικός. Υπήρξε βουλευτής Αθηνών. Ίδρυσε το θεραπευτήριο Ευαγγελισμός, το νοσοκομείο μεταδοτικών νοσημάτων Ανδρέας Συγγρός, τις σωφρονιστικές φυλακές Αθηνών, τα Μουσεία Ολυμπίας και Δελφών, τη Γεωργική Σχολή Αθηνών κ.ά. Δια της διαθήκης του κατασκευάστηκε η οδός που συνδέει την Αθήνα με το Φάληρο (λεωφόρος Συγγρού).

Γεννήθηκε στα Καρδάμυλα της Χίου το 1845. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχτηκε στη Χίο και στην Ερμούπολη της Σύρου, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του. Σπούδασε φιλολογία και νομική στο Οθωνικό Πανεπιστήμιο (σημερινό Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και διατέλεσε αρχισυντάχτης του Νεολόγου Αθηνών και της «Εφημερίδος»'. Υπήρξε γραμματέας του Συλλόγου για τη διάδοση των Ελληνικών γραμμάτων. Το 1885 επέστρεψε στη Χίο όπου, για μία ολόκληρη δεκαετία, διεύθυνε το Γυμνάσιο και τη Γενική Εκπαίδευση της Χίου. Επιμελήθηκε την ίδρυση δημοτικών σχολείων σε όλα τα χωριά του νησιού καθώς και την ίδρυση της Εμπορικής Σχολής. Το 1901 του ανατέθηκε από τον Παύλο Στεφάνοβικ Σκυλίτση η συγγραφή της ιστορίας της Χίου. Στο έργο αυτό ο Ζολώτας χρησιμοποίησε το προσωπικό του υλικό, αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας. Δυστυχώς όμως δεν κατόρθωσε να το ολοκληρώσει γιατί τον πρόλαβε ο θάνατος. Μετά από κάποια χρόνια, επιτροπή από τη Χίο, με τη βοήθεια συνδρομών από Χιώτες του εξωτερικού, ανέλαβε την έκδοση του έργου. Ανέθεσε τη σύνταξη και τη συμπλήρωσή του, στη δευτερότοκη κόρη του Ζολώτα την Αιμιλία Κ. Σάρου, η οποία και εξέδωσε τη »Συναγωγή Ερυθραϊκών και Χιακών Επιγραφών» και την «Ιστορία της Χίου»' σε πέντε τόμους. Ανέκδοτοι παραμένουν οι λόγοι και τα επιγράμματα του, καθώς και άφθονο λαογραφικό και γλωσσολογικό υλικό

 Γεώργιος Μαδιάς

 Κωνσταντίνος Ιωάννου Άμαντος

 Ανδρέας Δ. Συγγρός

 Γ. Ζολώτας

Το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη φιλοτεχνήθηκε το 1958, από το χιώτη γλύπτη Αθανάσιο Απάρτη. Είναι ένας ορειχάλκινος ανδριάντας που εικονίζει ένα ναύτη, ο οποίος κρατά στα χέρια του ένα σκοινί, έτοιμος να το ρίξει στη στεριά. Βρίσκεται στο θαλάσσιο χώρο, μπροστά από το Δημαρχείο του Βροντάδου. Το θέμα του αγάλματος έχει άμεση σχέση με το επάγγελμα των περισσότερων κατοίκων του Βροντάδου, γι' αυτό αποτελεί ακατάλυτο σύμβολο της αρμονικής σύζευξης του Βροντάδου με τη θάλασσα

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η ονομασία της τοποθεσίας αυτής οφείλεται στην «Πέτρα του Ομήρου» ή «Δασκαλόπετρα» όπου θεωρείται ότι ο Όμηρος δίδασκε τα αθάνατα έπη του. Πάνω στο διαβρωμένο κυβοειδή βράχο της Δασκαλόπετρας είναι ορατά κατάλοιπα του ανάγλυφου της θεάς Κυβέλης. Το μνημείο παραπέμπει στον αρχαϊκό τύπο της καθιστής γυναικείας μορφής σε οικίσκο ναό. Στις τρεις πλευρές του υπήρχαν ανάγλυφοι λέοντες, που συνόδευαν κατά κανόνα τις αναπαραστάσεις της Κυβέλης από το τέλος του 6ου αι. π.Χ. Αναθηματικά ανάγλυφα και επιγραφές από την περιοχή του Βροντάδου δείχνουν ότι η λατρεία της Κυβέλης ήταν διαδεδομένη στη Χίο

Στη βόρεια πλευρά του Βροντάδου, σε ένα ωραίο λοφίσκο πάνω από τη θάλασσα, λίγο μετά τη Δασκαλόπετρα βρίσκεται το μαρμάρινο μνημείο του μεγάλου φιλόλογου και γλωσσολόγου δημοτικιστή Γιάννη Ψυχάρη (1854-1929) που είχε καταγωγή από τη Χίο. Ο Ψυχάρης γεννήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας, σπούδασε και δίδαξε ως καθηγητής στο Παρίσι όπου και πέθανε, ενώ κατά την επιθυμία του, θάφτηκε στο Βροντάδο

 Αφανής Ναύτης

Δασκαλόπετρα 

Μνημείο Ψυχάρη 

 

 

Φωτογράφηση: Γραββάνη Κατερίνα, Εκπαιδευτικός

mainlogo 16 7 2019

dia viou mathisis

diavgeia all logo

logo 1

facebook

 

Αναζήτηση