 |
H Βιβλιοθήκη "Αδαμάντιου Κοραή" της Χίου είναι μία από της μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1792, ως παράρτημα της Μεγάλης Σχολής της Χίου (σημερινού 1ου Γυμνασίου Χίου) και πρώτος πυρήνας ήταν τα βιβλία του Αδαμάντιου Κοραή και φίλων του, κυρίως Ελλήνων λογίων του εξωτερικού. |
|
|
|
|
Η ιστορία της βιβλιοθήκης θα μπορούσε να χωριστεί σε τρεις περιόδους:
- Α΄ περίοδος (1792- 1822)
- Β΄ περίοδος (1822 -1881)
- Γ΄ περίοδος (1881 - σήμερα)
|
|
|
 |
Ιστορία της βιβλιοθήκης Α΄ περίοδος (1792 -1822)
Η Βιβλιοθήκη στην πρώτη της φάση είναι συνδεδεμένη με την ιστορία της Μεγάλης Δημόσιας Σχολής της Χίου, που ιδρύθηκε το1792. Με τη χρηματοδότηση και την εποπτεία της αστικής τάξης και με τις αδιάκοπες φροντίδες του Αδ. Κοραή, ο οποίος πίστευε ότι διδάσκαλοι χωρίς βιβλία δεν μπορούν να ωφελήσουν τους μαθητές τους, η Βιβλιοθήκη αναδείχτηκε ως η μεγαλύτερη της Ανατολής. Εμπλουτιζόταν από την ετήσια εισφορά 3000 γροσίων της Κοινότητας για αγορά νεοεκδοθέντων συγγραμμάτων, καθώς και από τη συνδρομή των φιλελλήνων σοφών της Ευρώπης, που ανταποκρινόμενοι στην έκκληση του Κοραή έστελναν δωρεάν τα πολύτιμα έργα τους.
|
|
| |
|
Η αύξηση του αριθμού των βιβλίων οδήγησε στην ανοικοδόμηση μεγαλοπρεπούς και ευρύχωρου κτηρίου το 1817. Ήταν "στερεώς εκτισμέvη με λίθους και θολοσκεπής με μακράς καμάρας", σημειώνει ο Marsellus και το κόστος της κατά τον Αλ. Βλαστό ανήλθε σε 80.000 γρόσια. Η βιβλιοθήκη ήταν "Δημόσιος, κοινή όχι μόνον εις τους κατοίκους της νήσου, αλλά και εις τους παρεπιδημoύvτας". Υπολογίζεται ότι πριν το 1822 το περιεχόμενό της ξεπερνούσε τους 20.000 τόμους. Όλα αυτά έγιναν στάχτη στη φοβερή καταστροφή από τους Τούρκους.
|
|
|
|
Ιστορία της βιβλιοθήκης Β΄ περίοδος (1822 -1881)
Μετά το σταδιακό επαναπατρισμό των Χίων και με τη βοήθεια των ομογενών της διασποράς άρχισε η ανασύσταση των σχολείων. Πάλι η συμβολή του Αδ. Κοραή υπήρξε καθοριστική, αφού με τη διαθήκη του κληροδότησε την πολύτιμη προσωπική του βιβλιοθήκη στη Χίο. Δωρεές και άλλων Χίων, όπως οι 4300 τόμοι του Ιωάννη Ανδρεάδη, πλουσίου εμπόρου της Τεργέστης, δημιούργησαν την ανάγκη ανοικοδόμησης νέου κτηρίου. «ο ανεκτίμητος τούτος θησαυρός, το μόνον της ατυχούς ημών πατρίδος καύχημα», κατά την έκφραση των Εφόρων, στεγάστηκε το 1870 σε ιδιαίτερο, λαμπρό οίκημα, που κτίστηκε ανατολικά του Γυμνασίου, με χρήματα που «συγκέντρωνε η ακένωτος φιλοπατρία και φιλομουσία των εν τω εξωτερικώ ευρισκομένων Χίωv».
|
 |
|
| |
| Την πρόσοψή του κοσμούσε ανάγλυφο με σφίγγα, στον τύπο των αρχαίων νομισμάτων της Χίου, κτητορική επιγραφή με τα ονόματα των Εφόρων και η χρονολογία, έργο του γλύπτη Αντ. Φραγκούλη. Τότε ανατέθηκε στο Νικόλαο Πολίτη η ταξινόμηση των 11.000 βιβλίων και η σύνταξη του σχετικού καταλόγου. Έμελλε όμως και το νεότευκτο κτήριο, που με τόσους κόπους περατώθηκε, να είναι βραχύβιο. Από τον τρομερό σεισμό του 1881 υπέστη τόσες ζημιές που κρίθηκε κατεδαφιστέο, αλλά ευτυχώς δε χάθηκαν τα πολύτιμα βιβλία, παρόλο που έπεσαν από τα ράφια και διασκορπίστηκαν. |
|
|
 |
Ιστορία της βιβλιοθήκης Γ΄ περίοδος (1881 - σήμερα)
Οι Χιώτες της διασποράς πάλι ανέλαβαν το κόστος της ανοικοδόμησης νέου κτηρίου. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, το1885, η Βιβλιοθήκη απέκτησε στέγη στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Φωτογραφίες της εποχής απαθανάτισαν την πρώτη μορφή του νεοκλασικού κτηρίου, με τις κολώνες από θυμιανούσικη πέτρα και το αέτωμα στην πρόσοψη. Το 1933 προστέθηκε το αναγνωστήριο και το υπόγειο με τις βιβλιοθήκες. Στο μεταξύ το 1928 αναγνωρίστηκε από την Ελληνική Πολιτεία ως ανεξάρτητη του Γυμνασίου με το επίσημο όνομα Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου Κοραής
Από το 1948 αρχίζουν οι δωρεές της οικογένειας Αργέντη, για την ανακαίνιση του κτηρίου και την προσθήκη ορόφου και νέων αιθουσών.
|
|
| |
| Ο Φίλιππος Π. Αργέντης, η μεγάλη αυτή χιακή προσωπικότητα, εκτός από τη σημαντική δαπάνη, πρόσφερε την προσωπική του Βιβλιοθήκη καθώς και χάρτες, πίνακες, λευκώματα και άλλα πολύτιμα κειμήλια. Το 1962 εγκαινιάστηκε το Λαογραφικό Μουσείο και το 1974 -78 με δαπάνη του Παντελή Φιλίππου Αργέντη έγινε η επέκταση, τροποποίηση και διαμόρφωση του σημερινού κτηρίου. Τμηματικά άρχισε να παραχωρείται το γειτονικό παλαιό Παρθεναγωγείο, όπου στεγάζoνται: το Κέντρο Πληροφόρησης, το Τμήμα Καταλογογράφησης, το τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, το Τμήμα Η/Υ για ΑΜΕΑ και το Τμήμα Ψηφιοποίησης Τεκμηρίων. Από το 1993, με την οριστική παραχώρησή του, σχεδιάζεται η επέκταση της Βιβλιοθήκης. |
|
|
|
Χρονολόγιο
- 1792 Ίδρυση της Σχολής της Χίου. Η Βιβλιοθήκη ως παράρτημά της.
- 1811 Επιστολή του Αδ. Κοραή στους Επιτρόπους της Σχολής για εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης. Οι ενέργειεςτου Αδ. Κοραή συνεχίζονται αδιαλείπτως.
- 1817 Ανοικοδόμηση μεγαλοπρεπούς κτηρίου για τη στέγαση του μεγάλου αριθμού των βιβλίων.
- 1822 Ολοσχερής καταστροφή από τους Τούρκους. Χιλιάδες τόμοι έγιναν στάχτη.
- 1825 Διαθήκη του Αδ. Κοραή με την οποία κληροδοτεί την προσωπική του βιβλιοθήκη στη Χίο.
- 1850 Παράδοση στη Χίο των 3000 βιβλίων και των χειρόγραφων του Κοραή.
- 1858 Δωρεά συλλογής Ιωάννη Ανδρεάδη.
- 1870 Ανέγερση νέου κτηρίου κοντά στο Γυμνάσιο.
- 1871 Ανάθεση στο Ν. Πολίτη της ταξινόμησης των 11000 τόμων της βιβλιοθήκης και της σύνταξης του καταλόγου.
- 1881 Καταστροφή του κτηρίου από το φοβερό σεισμό.
- 1885 Ανέγερση νέου κτηρίου στη σημερινή θέση.
- 1928 Αναγνώριση της Βιβλιοθήκης από την Ελληνική Πολιτεία ως ανεξάρτητης του Γυμνασίου με το επίσημο όνομα Δημόσια «Βιβλιοθήκη Χίου Κοραής».
- 1933 Προσθήκη του Αναγνωστηρίου.
- 1948 Ανακαίνιση του κτηρίου από την οικογένεια Αργέντη.
- 1962 Εγκαίνια αιθουσών για τη στέγαση Λαογραφικού Μουσείου.
- 1978 Επέκταση, τροποποίηση και. διαμόρφωση του σημερινού κτηρίου με δαπάνη Π. Φ. Αργέντη.
- 1993 Παραχώρηση του κτηρίου του παλαιού Παρθεναγωγείου. Σχέδια επέκτασης της Βιβλιοθήκης.
|
